علائم خرابی باتری خودرو چیست؟
روشن شدن خودرو اولین قدم برای شروع به کار و حرکت خودرو است. این کار که ظاهراً ساده به نظر می‌رسد، حاصل کار چند بخش مهم خودرو از جمله باتری است. به عبارت بهتر، باتری نقشی کلیدی در روشن شدن خودرو دارد. در این مطلب قصد داریم به علائم خرابی باتری خودرو بپردازیم تا در صورت مشاهده هر یک از این علائم، اقدام به تعویض باتری کنید.
علائم خرابی باتری خودرو
خرابی باتری خودرو در عمده مواقع فرایندی تدریجی است که اگر اندکی به سلامت و نحوه عملکرد خودرو دقت کنید، متوجه روال فرسایشی آن خواهید شد. علاوه بر این باید در نظر داشت که این علائم همیشه حاکی از خرابی باتری خودرو نیستند و گاهی عملکرد ضعیف باتری خودرو، به دلیل وجود مشکل در سایر بخش‌های خودرو است. به این ترتیب با شناخت بیشتر باتری خودرو، می‌توانیم خرابی احتمالی آن را به سادگی تشخیص دهیم.
همان‌طور که در بخش قبل نیز اشاره کردم، باتری یکی از بخش‌های اصلی خودرو است که حرکت و حتی روشن کردن خودرو بدون آن ممکن نخواهد بود. پس از روشن شدن خودرو، تأمین انرژی لازم برای روشن بودن چراغ‌ها و کار سیستم صوتی به عهده باتری خواهد بود. به همین دلیل سالم بودن باتری نقش حیاتی در روشن شدن یا نشدن خودرو دارد. باتری خودرو از جمله اقلامی به شمار می‌رود که عمر معینی دارد و به همین سبب در هنگام خرید باید به تاریخ درج شده روی جعبه دقت کنید.
باتری خودرو معمولاً در دو نوع سیلد (اتمی) و اسیدی عرضه می‌شوند و تجربه نشان داده که باتری‌های سیلد از عملکرد بهتر و طول عمر بیشتری برخوردارند اما در مقابل، باتری‌های اسیدی به دلیل هزینه پایین‌تر همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرند. در باتری‌های سیلد ماده مایعی وجود ندارد و به همین دلیل، احتمال تبخیر اسید و تجمع گاز در باتری وجود ندارد. اما از سوی دیگر، خشک و جامد بودن موارد داخل باتری موجب دشارژ کامل باتری و در نهایت آسیب‌دیدگی آن خواهد شد.
عمر مفید باتری‌های خودرو معمولاً چیزی بین دو تا سه سال تخمین زده می‌شود. اما با در نظر داشتن نحوه نگهداری از باتری، این مدت‌زمان تا ۵ سال نیز قابل افزایش است. باید در نظر داشت که دو نوع باتری سیلد و اسیدی می‌توانند در شرایط مختلف بهترین عملکرد را از خود نشان دهند. توصیه می‌شود در آب‌و‌هوای سرد، خودرو را در محیطی سرپوشیده نگهداری کنید و حتی‌الامکان از باتری‌های اسیدی بهره ببرید. در مقابل، باتری‌های اتمی در آب‌و‌هوای گرم عملکرد بسیار خوبی دارند و در صورت رسیدگی و سرویس مناسب، طول عمر بیشتری خواهند داشت. بعد از این توضیح مختصر در مورد انواع باتری، به چند مورد از علائمی که نشان‌دهنده خرابی باتری ماشین هستند خواهیم پرداخت.
استارت نخوردن ماشین نشانه چیست؟
بر اساس آنچه گفته شد، استارت اولین قدم برای حرکت کردن خودرو است و باتری مهم‌ترین عضوی است که در روشن شدن ماشین نقش دارد. پس سلامت باتری مسئله مهمی است که باید مورد توجه قرار دهیم. باتری تنها در صورت سالم بودن قابلیت شارژ شدن و نگه‌داشتن شارژ را دارد که در نهایت موجب روشن شدن خودرو می‌شود.
با توجه به آنچه گفتیم، نخستین برداشت همه کارشناسان از ناقص ماندن عملیات استارت زنی و در نهایت روشن نشدن خودرو، خرابی باتری و ضرورت تعویض آن است. در پاره‌ای از موارد نیز صدای استارت زدن شنیده نمی‌شود و برق پشت آمپر نمی‌آید که این مورد نیز یکی دیگر از علائم خرابی باتری خودرو به شمار می‌آید.
برای حل این مشکل، احتمالاً باتری به باتری کردن نخستین راه حلی است که به ذهن خیلی از افراد می‌رسد اما تکرار این شیوه به‌مرور باعث آسیب رسیدن به باتری و خرابی آن خواهد شد.
در بعضی موارد دیده شده که خودرو کمی بعد از خاموش شدن، مجدداً استارت نمی‌خورد اما وقتی دوباره روشن شده و خاموش شود، به‌راحتی استارت خورده و روشن می‌شود. علاوه بر این در چنین مواردی می‌بینیم که خودرو توان نگه‌داشتن شارژ را ندارد یعنی حتی اگر باتری را شارژ کنند و خودرو مدتی بخوابد، استارت نمی‌خورد و قادر به روشن شدن نیست.
آخرین مورد از علائم خرابی باتری خودرو که از روی نحوه استارت زدن قابل‌درک است، استارت خوردن نامنظم خودرو است به‌طوری‌که یک روز به‌خوبی استارت خورده و روشن می‌شود اما روز بعد، خودرو به هیچ روشی روشن نمی‌شود.
چشمی روی باتری ماشین چه چیزی را نشان می‌دهد؟
بر خلاف آنچه بسیاری از افراد فکر می‌کنند، چشمی یا نشانگر روی باتری، قطعه الکتریکی پیچیده‌ای نیست. این نشانگر تنها به‌منظور سنجش سطح اسید باتری طراحی شده و در حالت‌های مختلف با توجه به غلظت اسید، در رنگ‌های سفید، سیاه (یا قرمز) و سبز دیده می‌شود. رنگ سبز نشانه کافی بودن غلظت اسید، و در مقابل، دو رنگ سیاه یا قرمز نشان‌دهنده پایین بودن غلظت الکترولیت هستند. اما رنگ سفید خبر از دشارژشدن و خرابی باتری دارد و همان‌طور که کلمه جلوی نشانگر سفید کلمه «Replace» را نشان می‌دهد، وقت آن رسیده که باتری تعویض شود.
اما باید به خاطر بسپاریم که هیچ‌یک از این رنگ‌ها نشان‌دهنده سلامت یا خرابی باتری نیستند. از طرفی ممکن است قطعه‌ای که در باتری قرار گرفته، خراب شده باشد و به همین دلیل میزان غلظت را به‌خوبی نشان ندهد. اما از سوی دیگر باید در نظر داشته باشید که غلظت اسید، به‌تنهایی نمی‌تواند خبر از سالم بودن یا نبودن باتری داشته باشد. به این ترتیب می‌توان گفت که تغییر رنگ نشانگر از سبز به سایر رنگ‌ها حاکی از تغییر در میزان اسید است.
آیا کم‌نور شدن چراغ‌ها از جمله علائم خرابی باتری خودرو است؟
این مشکل به‌تنهایی مربوط به باتری نیست. اگرچه باتری تأمین‌کننده انرژی خودرو است، اما کم‌نور شدن چراغ‌ها در حین حرکت دلایلی غیر از باتری دارد. به‌عنوان مثال اگر اتصال منفی وجود داشته باشد یعنی اتصال بدنه ضعیف باشد، احتمال می‌رود چراغ‌ها کم‌نور شوند. اما در صورت خراب‌شدن دینام ممکن است ولتاژ دینام و باتری پایین بیایند و به این ترتیب چراغ‌ها کم‌نور شوند.
علاوه بر دو دلیلی که گفتیم، دلایلی کم‌اهمیت‌تر مثل کثیف‌بودن کاسه چراغ یا طلق روی آن، کهنه شدن تلق روی کاسه در اثر تابش آفتاب، و در نهایت لامپ‌های کم‌کیفیت می‌توانند باعث کم‌سو شدن نور چراغ‌ها شوند.
اما گاهی در حین استارت زدن یا کمی بعد از روشن شدن خودرو متوجه تکان یا لرزش‌هایی در قطعات خودرو می‌شوید. گاهی نیز با تغییر دنده و شتاب‌گیری متوجه قطع و وصل مختصر چراغ‌ها می‌شوید که در این حالت، قطعاً ایراد از باتری است.
آیا تغییر در ظاهر باتری از علائم خرابی باتری است؟
باتری خودرو به شکل یک مکعب مستطیل طراحی شده و زوایای یکسانی دارد. به این ترتیب، تشخیص تغییر در ظاهر باتری چندان دشوار نیست. هرگونه تغییر در ظاهر باتری از جمله برآمدگی، فرورفتگی یا تغییر در ابعاد باتری، نشان‌دهنده آسیب‌های جدی به باتری و در نتیجه خرابی آن هستند. این‌گونه تغییرات معمولاً به دلایلی مثل حرارت بیش از حد یا ضربه ایجاد می‌شوند و لازم است در صورت مشاهده چنین مشکلی اقدام به تعویض باتری کنید.
چه وقت انفجار باتری اتفاق می‌‌افتد؟
انفجار باتری یکی از اتفاقات خطرناکی است که گاهی به دلیل ایجاد ایرادهای کارخانه‌ای و گاهی به علت کاربرد نادرست رخ می‌دهند. در یک نگاه کلی، مهم‌ترین مشکلی که با هر دلیل اولیه‌ای منجر به انفجار خواهد شد، «اتصال کوتاه» نام دارد. چند دلیل پرتکرار برای انفجار باتری را در ادامه آورده‌ایم.
نخستین دلیلی که برای انفجار باتری می‌توان در نظر گرفت، کهنه شدن باتری است. با قدیمی شدن باتری، و کم‌شدن آب موجود در باتری، ظاهر صفحات باتری تغییر می‌کند و احتمال می‌رود این صفحات با هم برخورد کنند که در نهایت به انفجار باتری خواهد انجامید.
یکی دیگر از دلایلی که احتمال می‌رود به اتصال کوتاه و در نتیجه انفجار باتری بینجامد، خوردگی صفحات داخلی باتری است. گاهی اوقات وجود اشکال در روند سوخت‌رسانی نیز می‌تواند اتصال کوتاه را فراهم کند و در نهایت به ایجاد جرقه و انفجار منتهی شود.
شارژ بیش از حد باتری توسط شارژرها از جمله دلایل دیگر انفجار به‌حساب می‌آید. در حین شارژ مقداری گاز هیدروژن در باطری ایجاد می‌شود که به‌مرور از طریق دریچه‌ها خارج می‌شود. اما اگر باتری به مدت طولانی به شارژر متصل باشد، حجم زیادی از گاز هیدروژن تولید خواهد شد که در نهایت به انفجار باتری می‌انجامد. بنابراین بهتر است پس از تکمیل شارژ باتری، شارژر را جدا کنید و به طور دوره‌ای از باز بودن دریچه‌های باتری اطمینان حاصل کنید.
گرمای هوا نیز در میان عوامل تهدید‌کننده برای انفجار به شمار می‌رود. اگرچه باز بودن دریچه‌های باتری به دفع هیدروژن تولیدی کمک می‌کند، باید در نظر داشت که گرمای هوا به‌خودی‌خود از عوامل تولید هیدروژن در محفظه باتری است. با این وجود اگر در حوالی خودرو عاملی برای اشتعال (مثل جرقه) وجود نداشته باشد، جای نگرانی نخواهد بود.
در این مطلب، درباره علائم خرابی باتری خودرو صحبت کردیم و در ابتدا، انواع باتری خودرو را که عبارت هستند از اتمی (سیلد) و اسیدی (غیرسیلد) معرفی کردیم. سپس علائم شایع خرابی باتری را بیان کردیم و در پایان به دلایل انفجار باتری نیز اشاره کردیم. به خاطر داشته باشید که خرید باتری باکیفیت، سرویس به‌موقع باتری و در نهایت نگهداری مناسب به افزایش عمر باتری کمک می‌کنند.