نکات ایمنی هنگام شارژ باطری اتومبیل
قبل از هر چیزی باید بدانید که باطری تمام خودروها قابل شارژ هستند که بهترین روش شارژ آن شارژ باطری در خانه با استفاده از شارژر است. با استفاده از این شارژرها می‌توانید که باطری ماشین خود در خانه به راحتی شارژ کنید، البته در هر جایی همچون گاراژ که دسترسی به جریان برق راحت است می‌توان این کار را انجام داد. هر باطری را می‌توان با استفاده از این شارژرها شارژ کرد که از جمله آنها می‌توان به باطری‌های اسیدی، اتمی، خشک و… اشاره کرد. شارژر باطری ماشین را بایستی به برق ۲۲۰ ولت تک فاز وصل می‌کنند که نسبت به ولتاژ باطری ماشین ولتاژ خروجی شارژر را بایستی تنظیم کنند.
برای این کار بایستی که ترمینال مشکی منفی را به قطب منفی باطری ماشین و سپس ترمینال قرمز مثبت شارژر را به قطب مثبت باطری وصل کنید تا باطری ماشین به خوبی شارژ شود. گفتنی است که شارژر باطری در وضعیت Manual می‌تواند که به سرعت بالایی ماشین را شارژ نماید و زمانی که در حالت Automatic قرار بگیرد سرعت شارژ باطری کند و یا آهسته است که موثرترین روش شارژ باطری ماشین است. توجه کنید که گاهی اوقات شارژر این قابلیت را دارد که باطری‌های قدیمی که توسط دینام شارژ نمی‌شوند را شارژ کند.
در واقع شارژر باطری خودرو با هدایت کردن جریان الکتریکی به باطری می‌تواند که انژری خود را به باطری وارد کند و قابل استفاده شود. اساسا این شارژر ۱۲۰ ولت جریان AC را از منبع خانگی دریافت می‌کند و سپس آن را به ولتاژ ۱۲ ولت تبدیل می‌کند که قابل استفاده است. ظرفیت یک باطری خودرو ۴۸ آمپر ساعت است که یک شارژر معمولی در دو آمپر قابل شارژ است. یعنی این که شارژ کامل تا ۳۴ ساعت طول می‌کشد و میزان شارژ از ۲ تا ۱۰ آمپر متغیر است.
کاربرد شارژر باطری ماشین
یک شارژر اصلی باطری خانگی دارای یک ترانسفورماتور و یکسو کننده است تا جریان متناوب 110/220 ولت را به جریان مستقیم 12 ولت تغییر دهد و به منبع اصلی اجازه می‌دهد تا جریان شارژ را با نرخ تعیین شده توسط وضعیت باطری ارائه دهد.
در مورد باطری در شرایط خوب، سرعت شارژ ممکن است با یک شارژر معمولی خانگی حدود 3 تا 6 آمپر باشد. باطری در پایان عمر مفید خود ممکن است هیچ گونه شارژ مجددی را قبول نکند و در هر صورت شارژ نگه ندارد. در برخی از شارژرها یک سوئیچ بالا و پایین (Hi-Lo) تعبیه شده است تا امکان انتخاب بین دو نرخ شارژ -معمولاً 3 یا 6 آمپر- را فراهم کند.
در 3 آمپر بسیاری از آنها یک نشانگر شارژ دارند که ممکن است یک چراغ هشدار باشد که میزان شارژ را بر حسب آمپر نشان می‌دهد. توجه داشته باشید که سیم برق همه شارژرها باید فیوز d باشد. اگر اینطور نیست، از دوشاخه فیوز شده سه پین استفاده کنید یک باطری متوسط خودرو دارای ظرفیتی در حدود 48 آمپر ساعت است که به این معنی است که با شارژ کامل، 1 آمپر برای 48 ساعت، 2 آمپر برای 24 ساعت و 8 آمپر برای 6 ساعت تولید می‌کند.
یک شارژر اصلی معمولاً با سرعتی در حدود 2 آمپر شارژ می‌شود و بنابراین به 24 ساعت نیاز دارد تا 48 آمپر مورد نیاز برای شارژ کامل یک باطری تخت و 48 آمپر ساعت را ارائه دهد.
طرز کار شارژر باطری ماشین
یک باطری با تبدیل انرژی شیمیایی ذخیره شده خود به نیروی الکتریکی کار می‌کند. هنگامی که الکترولیت باطری تمام شد، نیاز به شارژ مجدد دارد. شارژر باطری وسیله‌ای است که جریان مستقیم (DC) را به باطری می‌دهد تا الکترولیت مصرف شده را بازیابی کند.
بنابراین در حالت ایده‌آل، زمانی که تمام الکترولیت‌های باطری بازیابی می‌شوند، جریان فعلی باطری باید متوقف شود. کل فرآیند شارژ ترکیبی از شارژ، تثبیت (بهینه سازی نرخ شارژ) و خاتمه (دانستن زمان توقف شارژ) است و نرخ شارژ و دشارژ باطری‌ها به صورت C-rate (نرخ شارژ) داده می‌شود.
اندازه گیری سرعت شارژ یا دشارژ باطری با توجه به ظرفیت آن (اندازه گیری شده بر حسب Ah) است. به عنوان مثال، اگر یک باطری 4 آمپری کاملاً شارژ شده با سرعت 4 آمپر تخلیه شود، یک ساعت طول می‌کشد تا کاملاً شارژ شود. اکثر گجت‌های مدرن مانند تلفن‌های همراه، وسایل نقلیه الکتریکی و لپ‌تاپ‌ها از باطری‌های لیتیوم یونی استفاده می‌کنند که در صورت شارژ مکرر برای مدت طولانی دوام می‌آورند.
پس از شارژ کامل باطری، شارژ باید بلافاصله متوقف شود. اما شارژرهای استاندارد هیچ راهی ندارند که بدانند چه زمانی شارژ به 100 درصد رسیده است و به تامین انرژی باطری ادامه می‌دهند. این دلیلی است که می‌بینید باطری‌ها گرم می‌شوند همچنین این راهی برای آزاد کردن نیروی اضافی عرضه شده به آنها می‌باشد.
شارژ بیش از حد باطری نه تنها می‌تواند به باطری آسیب برساند بلکه عمر آن را نیز کاهش می‌دهد. انواع مختلفی از شارژرهای باطری مانند شارژر قطره‌ای، مبتنی بر زمان، ساده، شارژر هوشمند، پالسی، متحرک، خورشیدی، شارژر سریع و سه مرحله ای موجود است.
مهم ترین موارد استفاده شارژ باطری ماشین
شارژر باطری ماشین دستگاهی بسیار کارآمد و کاربری می‌باشد که به طور کلی ۳ مورد استفاده عمده دارد، این ۳ مورد در ادامه آورده شده است:
- استفاده از دستگاه شارژر در نقش استارت برای روشن کردن سریع خودروهایی که باطری ضعیفی دارند و استارت نمی‌زنند.
- استفاده برای شارژ انواع گوناگون باطری‌های قابل شارژ شش ولت، دوازده ولت و بیست و چهار ولت در مدل‌هایی نظیر سیلد اسید، خشک و باطری‌های اتمی از چهار آمپر ساعت تا چهارصد آمپر ساعت به صورت تک به تک.
- استفاده از شارژر برای شارژ کردن چند عدد باطری دوازده ولت به طور هم‌زمان و موازی.
مدار شارژر اتوماتیک باطری ماشین
تمامی باطری خودروها امکان شارژ شدن دارند. بهترین روش جهت شارژ کردن باطری ماشین در منزل، بهره‌گیری از یک شارژر باطری ماشین مناسب است. با این نوع شارژرها قادر خواهید بود به‌آسانی انواع باطری ماشین ازجمله باطری اسیدی، خشک و اتمی را در خانه و یا هر مکانی که دسترسی به پریز برق وجود داشته باشد، شارژ کنید.
مدار شارژر اتوماتیک باطری ماشین این قابلیت را دارد تا باطری که به‌طور کامل خالی باشد را به‌سرعت شارژ نماید. نکته قابل توجه این است که عملیات شارژ به صورت تمام‌اتوماتیک صورت می‌گیرد. شارژر مورد بحث به‌آسانی و با سرعت بالا انواع باطری‌های انباره‌ای به خصوص باطری ماشین را شارژ می‌کند. طراحی این مدار به صورتی است که در آغاز عملیات شارژ، باطری با جریان حداکثری شارژ شده و این روند تا وقتی ادامه می‌یابد که جریان کشیده شده توسط باطری از 150 میلی‌آمپر کمتر شود.
در این هنگام کاهش ولتاژ صورت گرفته و باقی روند شارژ به شکل عادی صورت می‌گیرد تا وقتی که شارژ باطری کامل شود. بعد از انجام کامل شارژ باطری، مدار به شکل خودکار شارژ باطری را قطع می‌کند تا از آسیب به باطری به دلیل شارژ بیش از اندازه جلوگیری شود. همچنین در این زمان جهت اطلاع پیدا کردن کاربر از اتمام عملیات شارژ، دیود نورانی (LED) تعبیه شده در مدار، روشن خواهد شد.
مدار شارژر باطری ماشین ممکن است در اثر حرارت آسیب ببیند از این رو جهت جلوگیری از آسیب احتمالی مدار، برای آی سی U2، از حرارت گیر استفاده می‌شود. نکته دیگر این است که اگر می‌خواهید سرعت شارژر باطری بیشتر باشد باید شارژرهایی را انتخاب کنید که آمپر بیشتری دارند.
بهترین شارژر باطری ماشین
جهت انتخاب بهترین شارژر باید به چند ویژگی مهم و اساسی باطری‌ها توجه کرده و باطری انتخاب کنید که از لحاظ این ویژگی‌ها شرایط بهتری داشته باشد و مناسب با نوع کاربری شما باشد. در ادامه ویژگی‌های یک شارژر باطری ماشین مناسب بررسی شده است:
- ولتاژ شارژر: اولین نکته توجه به ولتاژ است، ولتاژ در واقع به اندازه‌گیری مقاومت الکتریکی شارژر گفته شده که اکثر خودروها با سیستم‌های دوازده ولتی سازگار هستند. بهره‌گیری از شارژرهای دوازده به شما اطمینان خواهد داد فرآیند شارژ باطری به طرز صحیح صورت می‌گیرد. البته در صورتی که نیاز به شارژری چندکاره داشته باشید که تنها جهت شارژ باطری خودرو کاربرد نداشته باشد و بتوان از آن برای وسایل دیگر مثل جت اسکی بهره گرفت، شارژر شش ولت انتخاب خوبی است.
- آمپراژ: به میزان جریان جاری شده بین شارژر و باطری آمپراژ گفته می‌شود که بدیهی است هرقدر مقدار آمپراژ بیشتر باشد، مقدار جریان شارژر بیشتر شده و عملیات شارژر سریع‌تر صورت می‌گیرد. البته باید توجه داشته باشید که شارژ سریع همیشه برای باطری خوب نیست.
نکات ایمنی هنگام شارژر باطری اتومبیل
نکته بسیار مهم جهت انتخاب شارژر باطری ماشین توجه به ایمنی آن است. همان‌طور که گفته شد باطری خودرو نباید بیش از اندازه شارژ شود چراکه سبب آسیب به آن می‌شود. باطری ماشین از مواد شیمیایی مضری تشکیل شده و آسیب و مشکل در باطری می‌تواند دردسرآفرین شود.
پس با توجه به همین مطالب ویژگی‌های یک باطری با ایمنی بالا به شرح زیر است:
- قابلیت ولتاژ خودکار و تشخیص آمپر باطری: این خصوصیت از شارژ بیش ازاندازه باطری جلوگیری کرده و همچنین در صورت بالا رفتن دما فرآیند شارژ را متوقف می‌کند.
- ویژگی‌های قطبی معکوس: این ویژگی سبب می‌شود اگر قطب ها را اشتباه وصل کردید عملیات شارژ صورت نگیرد و به باطری آسیب نرسد
- دارا بودن گیره‌های مقاوم در برابر جرقه
انواع شارژر باطری خودرو
شارژر باطری خودرو از نظر ابعاد و اندازه، نحوه شارژ شدن، قابلیت حمل داشتن و همچنین نوع کارایی به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند. دو نوع اصلی شارژر در بازار بسیار پرطرفدار است: چکشی و نگهدارنده.
شارژر باطری خودرو چکشی
شارژرهای اصلی قطره‌ای باطری را به آرامی شارژ می‌کنند، اما باید تحت نظارت قرار گیرند و هنگامی که باطری از شارژ خارج می‌شود، آنها را به صورت دستی جدا کنید. نگهدارنده ممکن است تمام چیزی باشد که بیشتر مردم به آن نیاز دارند.
این شارژرهای مقرون به صرفه با توجه به نام خود، به منظور حفظ سطح شارژ هستند، نه احیای یک باطری فرسوده. برخلاف شارژرهای قطره‌ای، نگهدارنده‌ها در صورت نیاز روشن و خاموش می‌شوند.
شارژر باطری خودرو نگهدارنده
یک نگهدارنده باطری در صورت نیاز به طور خودکار شارژ می‌شود. نگهدارنده‌های پیشرفته که اغلب شارژرهای هوشمند نامیده می‌شوند، معمولاً حالت‌هایی برای رفع نیازهای باطری‌های حصیری شیشه‌ای جذب شده (AGM) دارند و از شارژ کامل و مناسب آنها اطمینان می‌دهند.
اغلب یک ویژگی برای سولفات زدایی سرب در باطری‌های سیل زده سنتی وجود دارد که برخی از کریستالیزاسیون را که زمانی که باطری‌ها استفاده نمی‌شوند، معکوس می‌کند و عمر باطری را افزایش می‌دهد. این شارژرها با امکانات کامل معمولاً حالت‌هایی برای نگهداری تراکتور چمن یا باطری موتور سیکلت دارند که به ارزش آنها می‌افزاید.
یک شارژر همیشه برای یک باطری خاص بر اساس میزان جریانی که ارائه می‌دهد و مدت زمانی که طول می‌کشد تا باطری کاملاً شارژ شود، تولید می‌شود. این بدان معناست که شارژری که برای شارژ یک باطری خاص طراحی شده است ممکن است برای باطری دیگری مناسب نباشد.
سازندگان گجت‌ها توصیه می‌کنند که برای شارژ باطری‌ها باید از همان مارک شارژر، باطری خریداری شود. با شارژ نکردن ظرفیت‌ها یا ترکیبات شیمیایی مختلف باطری‌ها با هم، می‌توانید بهترین‌ها را از شارژر باطری خود دریافت کنید این می‌تواند در طول زمان به باطری‌ها آسیب برساند.
چگونه یک باطری ماشین را شارژ کنیم؟
از نظر تئوری، یک باطری کاملاً شارژ شده، بدون دریافت جریان از ژنراتور ، باید استارت را برای حدود ده دقیقه، یا چراغ‌های جلو را برای هشت ساعت، و شیشه‌ی عقب گرم شده برای 12 ساعت کار کند. با نزدیک شدن به تخلیه کامل باطری، لامپ‌ها به تدریج کم نور می‌شوند و در نهایت به طور کلی خاموش می‌شوند.
برخی از باطری‌ها دارای یک پوشش یک تکه درپوش سلولی هستند که در یک فرورفتگی مرکزی قرار گرفته است. قبل از اتصال باطری به شارژر، همیشه سطح الکترولیت را بررسی کنید . در صورت لزوم شارژ کنید (به بررسی باطری‌ها مراجعه کنید ) و پایه‌های باطری را تمیز کنید.
اگر ماشین دینام دارد، ترمینال‌های باطری را از قبل جدا کنید: در غیر این صورت ممکن است برخی از دینام‌ها – عموما نوع قدیمی‌تر – آسیب ببینند. اگر درپوش‌های سلولی جداگانه تعبیه شده است، آنها را برای تهویه بردارید. یک درپوش روی آن بگذارید، مگر اینکه نرخ شارژ بالا باشد.
گیره مثبت (+) فیش شارژر، معمولا به رنگ قرمز، به پست مثبت باطری و سرب منفی (-) که معمولاً سیاه است را به پایانه منفی بچسبانید . شارژر را به برق وصل کنید و روشن کنید. چراغ نشانگر یا گیج ( آمپرمتر ) نشان می‌دهد که باطری در حال شارژ شدن است.
گیج باطری، ممکن است در ابتدا میزان شارژ بالایی را نشان دهد، اما با شارژ شدن باطری این میزان به تدریج کاهش می‌یابد. اگر خیلی مسطح بود، شارژر به احتمال زیاد زمان زیادی برای شارژ شدن نیاز دارد.
در مراحل پایانی سلول‌ها حباب می‌زنند و در اصطلاح گاز می‌دهند. اگر هر یک از آنها قبل از دیگری شروع به گاز زدن کنند، یا این کار را با خشونت بیشتری انجام دهند، احتمالاً باطری معیوب است و باید توسط یک متخصص بررسی شود.
تفاوت اصلی شارژر باطری اتوماتیک و دستی
همان‌طور که می‌دانید شارژرهای باطری خودرو دارای دو نوع دستی و اتوماتیک می‌باشند. تفاوت اصلی این دو نوع شارژر در نحوه عملکرد آنها است. شارژرهای اتوماتیک همان‌طور که از نامشان پیداست به‌صورت هوشمند و خودکار فرآیند شارژ باطری و توقف شارژ را کنترل می‌کنند اما در شارژرهای دستی این‌گونه نیست؛ به همین علت در حال حاضر شارژرهای اتوماتیک باطری ماشین، گزینه‌ای جذاب‌تر و پراستفاده‌تر از نوع دستی به حساب می‌آیند چرا که بدون نیاز به شمارش و محاسبه مقدار شارژ باطری توسط راننده یا کاربر فرآیند شارژ را انجام داده و بلافاصله پس از کامل شدن شارژ باطری ماشین، تغییر وضعیت داده و مدار شارژ را متوقف می‌نمایند، این امر سبب می‌شود تا طول عمر باطری ماشین حفظ شده و ایمنی شارژ بالا‌تر رود.
البته این نوع شارژر برای استفاده نامحدود یا تعمیر و نگهداری ساخته نشده‌اند و جهت این نوع کاربری پیشنهاد نمی‌شوند. در مقابل برای شارژ‌های دستی عملیات شمارش شارژ و توقف آن باید توسط کاربرد انجام شود و خود شارژر قابلیت توقف شارژ را ندارد و بدیهی است که ایمنی شارژ این نوع شارژرها کمتر بوده و ممکن است با شارژ اضافی بر طول عمر باطری تأثیر منفی داشته باشند.
یک فرمول کاربردی جهت محاسبه مدت زمان شارژ کامل باطری، توجه به درجه آمپر ساعت باطری است به طوری که با دانستن رتبه شارژر یا همان آمپر آن و تقسیم بر اساس آمپر ساعت باطری و آمپر شارژر مدت زمان شارژ کامل باطری قابل محاسبه است. البته پیشنهاد می‌شود این زمان را ۱۰ درصد بیشتر از زمان محاسبه شده در نظر بگیرید تا از شارژ کامل اطمینان یابید.
شارژر باطری ماشین قابل حمل
همان‌طور که می‌دانید ماشین‌ها به طور مداوم در حال جابه‌جایی و تحرک می‌باشند، پس با توجه به این نکته بدون شک شارژر قابل حمل باطری ماشین می‌تواند ایده بسیار خوب و کاربردی باشد. البته در دنیای امروز و با پیشرفت تکنولوژی این مسئله تنها یک ایده خوب نیست و شارژرهای قابل حمل تولید و به بازار عرضه می‌شوند.
این شارژرها بسیار کاربردی و مفید هستند و طرفداران زیادی دارند. اگر نیاز به یک شارژر باطری ماشین داشته باشید که بتوانید آن را به آسانی با خودتان جابه‌جا کنید و در جاده و خیابان همراهتان باشد، خرید یک شارژر قابل حمل گزینه بسیار خوبی است. در صورت تهیه این نوع شارژر قادر خواهید بود به‌آسانی و بدون دردسر آن را داخل جعبه ابزار ماشین یا یک کیسه کوچک بگذارید و هرگاه و هر جا که نیاز داشتید از آن استفاده نمایید.
در طراحی شارژرهای قابل حمل باطری ماشین تمرکز اصلی و اساسی تولیدکنندگان آن بر اشغال فضای کمتر توسط این وسیله و وزن کم آن است تا حمل نقل این شارژر آسان‌تر باشد. ازاین‌رو شارژرهای قابل حمل معمولاً بسیار سبک بوده و فضای بسیار کمی اشغال می‌کنند.
همچنین هر چقدر شارژر شما به روز تر باشد وزن و اندازه‌ی کمتری دارد، چراکه نسل امروزی این شارژرها بسیار پیشرفت کرده‌اند تا بتوانند کارایی مطلوبی داشته باشند و موجب رضایت کاربر شوند؛ نحوه عملکرد شارژر باطری ماشین قابل حمل نیز مانند دیگر انواع آن بوده و عملیات شارژ را به خوبی و بدون مشکل انجام می‌دهد.