آشنایی با جعبه فیوز و رله (تامین برق ماشین) در خودروهای ایرانی

ساختار رله خودرو و وظایف آن

    یکی از اجزای بسیار مهم برق ماشین رله است. رله های خودرو معمولا به صورت دوبل هستند. رله های دوبل خودرو از دو رله مجزا تشکیل می شوند که رله اول به نام رله اصلی و رله دوم با نام پمپ بنزین شهرت دارند. به طور کلی رله یک وسیله ی کنترل الکتریکی است که مجهز به یک کانکتور ۱۵ راهه می باشد. وظیفه ی اصلی رله ارسال ولتاژ مورد نیاز به موتور و سایر اجزای سیستم سوخت رسانی از طریق باتری می باشد. در نظر داشته باشید که اگر رله به درستی کار نکند؛ باعث خاموش شدن ماشین و یا بد کار کردن آن می شوند. چرا که رله با جریان های کوچک، جریان های بزرگ را کنترل می کند. هر کدام از رله های اول و یا دوم دارای یک سیم پیچ با هسته ی مغناطیسی و یک کنتاکت هستند.

    در اکثر رله های دوبل موجود در بازار، فیش های رله از جنس برنج هستند و دارای آبکاری قلع می باشند. به این ترتیب در اثر گذشت زمان رسوب و زنگ زدگی در فیش ها اتفاق نخواهد افتاد. اگر قرار بود در خودروها از رله استفاده نشود و سیم ها مستقیم بودند؛ طول و وزن دسته سیم ها زیاد می شدند. هم چنین سیم هایی که جریان برق با شدت بالایی از آن ها عبور می کرد؛ داغ می شدند. به این ترتیب شاهد ذوب شدن سیم ها و تعویض دائمی آن ها بودیم. ضمن این که وزن خودرو نیز افزایش قابل توجهی می یافت و شاهد کاهش شتاب و سرعت خودرو بودیم.

بررسی های تکمیلی در خصوص رله دوبل خودرو

    همان طور که می دانید قطعات خودرو در حالت های سوئیچ بسته، سوئیچ باز و خودروی روشن، به جریان با آمپرهای متفاوتی نیاز دارند. وظیفه ی رله تامین همین آمپرهای مورد نیاز هر بخش است که در صورت خرابی آن، خودرو دیگر روشن نمی شود و یا با اختلال کار می کند. گوش به زنگ باشید که در چنین وضعیتی حتما سریعا به فکر تعمیر و یا تعویض رله باشید؛ چرا که در غیر این صورت خودروی شما متحمل آسیب های جدی تری خواهد شد. اما رله به کدام یک از قطعات خودرو برق و ولتاژ لازم را می رساند؟ قطعات زیر در زمره ی قطعاتی هستند که رله وظیفه ی برق رسانی به آن ها را دارد:

1. کوئل دوبل
2. شیر برقی کنیستر
3. المنت گرمکن دریچه گاز
4. انژکتورها
5. کامپیوتر خودرو (ECU)
6. برق چراغ عیب یاب
7. پمپ بنزین
8. برق المنت گرمکن سنسور اکسیژن
9. مکان قرار گیری رله در خودروهای مختلف متفاوت است. به طور مثال رله در پژو 405 و سمند سمت راننده بالای رادیاتور و به صورت افقی قرار می گیرد. در حالی که رله دوبل در پراید، جنب باتری و مخزن آب رادیاتور و در زانتیا، پژو RD و پیکان نیز در محفظه ی ECU قرار دارد. توصیه می شود با توجه به اهمیت این قطعه در خودرو، در صورتی که نیاز به تعویض شد؛ از محصول با کیفیت بالا استفاده کنید.

10.                  برق ماشین و اهمیت آن در عملکرد خودرو

11. یکی از قطعات اصلی در سیستم برق ماشین، باتری است که پیشتر راجع به آن توضیحات اجمالی را ارائه کردیم. در این قسمت مطالب تکمیلی را در این خصوص خدمتتان یادآور می­شویم. همان­طور که گفتیم باتری، برق خودرو را ذخیره می کند و در زمانی که خودرو خاموش است؛ عملیات برق رسانی را به قطعاتی مانند برف پاک کن، شیشه بالابر، استارت اولیه ی خودرو، فلاشرها، سیستم صوتی و … انجام می­دهد. عمر مفید باتری، دو سال است و پس از آن باید تعویض گردد. ضمن این که عواملی مانند لرزش و گرمای بیش از حد نیز می تواند باعث کاهش عمر مفید این قطعه بشود.
12. زمانی که خودرو روشن است؛ باتری شارژ می شود. باتری ها به دو دسته کلی سرب اسیدی یا تر و اتمی یا خشک، دسته بندی می­شوند. هم­چنین از نظر توان الکتریکی نیز انواع مختلفی دارند که معمولا در خودروهای سواری از نوع ۱۲ ولت و ۶۰ آمپر استفاده می­شود.
13. قطعه ی بعدی که قصد توضیح آن را داریم؛ دینام می باشد. دینام مانند یک ژنراتور عمل کرده و انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند. نام این قطعه در خودروهای جدید، آلترناتور می باشد. انرژی مکانیکی توسط تسمه دینام به دینام منتقل شده و در آن جا عملیات تولید برق صورت می گیرد. دینام معمولا برق ۱۲ ولت تولید می کند ولی این عدد می تواند در خودروهای مختلف متفاوت باشد. باتری در زمانی که خودرو روشن است؛ به واسطه دینام شارژ می شود. بنابراین اگر دینام خراب شد؛ باتری نیز پس از مدتی خالی می شود. ضمن این که تسمه ی دینام باید در بازه های مشخصی چک شود و در صورت پارگی یا آسیب دیدگی تعویض شود.

از دیگر اجزای برق خودرو چه می دانید؟

    یکی از اجزای بسیار مهم در سیستم برق ماشین، کوئل است. در واقع می توان گفت کوئل یک ترانسفورماتور فشار قوی است که برق ذخیره شده در باتری و برق تولید شده در دینام را تقویت می کند. چرا که برق تولیدی در دینام و ذخیره شده در باتری، ۱۲ ولت هستند. در حالی که این مقدار برای ایجاد جرقه و اشتعال بسیار کم است. حدود ۷۰۰۰ ولت برای تولید جرقه در شمع ها نیاز است. تامین این مقدار انرژی به عهده ی کوئل است. اما کوئل چیست و چه ساختاری دارد؟ ساختار کوئل به صورت دو سیم پیچ اولیه و ثانویه است که به واسطه ی قانون القای الکترومغناطیس کار می کند. از جمله مشکلاتی که در راستای خراب شدن کوئل برای خودروی شما به وجود می آید؛ می توان به ریپ زدن خودرو، مصرف زیاد سوخت و … اشاره کرد.

    قطعه ی دیگر کاربردی در سیستم برق ماشین، دلکو نام دارد. دلکو وظیفه ی تخصیص برق ولتاژ بالا به شمع های هر سیلندر و هم چنین قطع و وصل کردن جریان برق در کوئل را به عهده دارد. البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در خودروهای جدید و مدرن امروزی، قطعه ی دلکو حذف شده و با کوئل ترکیب شده است. حال که صحبت از شمع به میان آمد بد نیست در این جا انواع شمع را ذکر کنیم. شمع ها انواع مختلفی دارند که می توان به برخی از آن ها تحت عنوان شمع سرد، شمع گرم، نیکلی، پلاتینیومی، چند الکترودی و … اشاره کرد. مکانیک های حرفه ای به رانندگان توصیه می کنند که هر ۸ تا ۱۰ هزار کیلومتر، شمع های خودروی خود را تمیز کنند. هم چنین به ازای ۱۶ تا ۲۰ کیلومتر هم باید آن ها را تعویض کنند.